Thấu hiểu bản thân giữa thời đại ‘so sánh’: Học sinh có đang học vì mình hay vì người khác?

Trong một thế giới nơi mạng xã hội phô bày những bảng điểm xuất sắc, những thành tích ngoại khóa “long lanh” và những lộ trình du học đáng mơ ước, nhiều học sinh đang vô thức rơi vào vòng xoáy so sánh. Nhưng liệu các em có đang học vì chính bản thân mình – hay chỉ đang cố gắng để đạt những chuẩn mực mà người khác đặt ra? Đây là câu hỏi không dễ trả lời, nhưng lại là nền tảng để học sinh phát triển toàn diện, tự tin định hình hành trình riêng.

Khi “so sánh” trở thành một phần của tuổi trẻ

Ngày nay, học sinh không chỉ so sánh mình với bạn bè trong lớp mà còn với hàng ngàn người cùng lứa trên mạng xã hội. Một bài đăng về học bổng toàn phần, giải thưởng quốc tế hay một buổi TED Talk của bạn cùng tuổi dễ dàng khiến các em cảm thấy mình “chưa đủ tốt”.

Điều này dẫn đến một hệ quả nguy hiểm: nhiều học sinh lao vào học tập, tích lũy thành tích không phải vì đam mê hay mục tiêu cá nhân, mà vì nỗi sợ bị bỏ lại phía sau. Khi ấy, học tập trở thành một cuộc đua mệt mỏi, nơi đích đến không rõ ràng và niềm vui gần như biến mất.

Thấu hiểu bản thân: Kỹ năng cần thiết để thoát khỏi vòng xoáy

Để không bị cuốn vào làn sóng so sánh, học sinh cần rèn luyện kỹ năng tự nhận thức (self-awareness). Đây là khả năng hiểu rõ cảm xúc, giá trị, điểm mạnh, điểm yếu và mục tiêu của chính mình. Một học sinh tự nhận thức tốt sẽ biết đặt câu hỏi:

  • “Tôi học tốt môn này vì tôi thích nó, hay vì người khác khen?”
  • “Tôi tham gia hoạt động ngoại khóa này vì đam mê, hay để làm đẹp hồ sơ?”

Khi trả lời được những câu hỏi này, các em mới có thể thiết kế lộ trình học tập phù hợp, giảm áp lực từ bên ngoài và tập trung phát triển bản thân một cách bền vững.

Mentoring: Đồng hành để tìm lại tiếng nói nội tại

Mentoring – quá trình đồng hành cá nhân hóa – có thể giúp học sinh khám phá bản thân một cách sâu sắc hơn. Thông qua các buổi trò chuyện cùng mentor, học sinh được lắng nghe, đặt câu hỏi mở và phản tư về hành trình của mình:

  • “Điều gì thực sự khiến em hạnh phúc khi học?”
  • “Mục tiêu của em trong 5 năm tới là gì?”
  • “Em muốn để lại dấu ấn gì khi trưởng thành?”

Mentor không đưa ra “đáp án đúng”, nhưng giúp học sinh tự tìm ra câu trả lời từ chính bên trong mình. Đây là cách để các em học tập với sự chủ động, định hướng rõ ràng và niềm vui khám phá.

Học vì mình – Chìa khóa để phát triển toàn diện

Khi học sinh học vì chính mình, các em không còn bị chi phối bởi lời khen – chê của người khác hay xu hướng nhất thời. Thay vào đó, các em sẽ:

  • Học tập với niềm đam mê thực sự.
  • Xây dựng sự tự tin từ bên trong thay vì từ thành tích.
  • Dám theo đuổi con đường riêng, dù nó khác với số đông.

Và quan trọng hơn, các em sẽ không cảm thấy kiệt sức trong cuộc đua thành tích, mà thấy mình trưởng thành từng ngày.

Học để hiểu mình – Học để trưởng thành

Trong thời đại so sánh, việc thấu hiểu bản thân không phải là điều dễ dàng. Nhưng chính kỹ năng này sẽ giúp học sinh đứng vững trước áp lực, tìm thấy con đường phù hợp và phát triển một cách toàn diện.

🎯 Mentors14 tin rằng mỗi học sinh đều xứng đáng có một mentor đồng hành, giúp các em không chỉ học để biết – mà học để hiểu mình, để sống và để dẫn dắt.